De reis van rouw

Dat doe je niet elke dag, een 'in memoriam' schrijven over je moeder… Een spiritueel tijdschrift had me gevraagd om een stukje over haar te schrijven. Ze zou de eerste vrouwelijke geestelijk leraar zijn die in deze rubriek voorbij zou komen, vertelde de hoofdredacteur: het waren toch meestal mannen geweest, die spirituele leiders. En dat zegt meteen alles over haar kracht en eigenheid. Mijn moeder de oorspronkelijk denker, de pionier op het gebied van groepswerk en zelfontwikkeling. Een hele eigen kijk op de zaak, voluit levend, gericht op helemaal hier zijn, thuis in je lichaam. Een vrouwelijke weg...

De timing om te schrijven was perfect. Het is een heel proces, dit afscheid. Eerst ervoer ik alleen maar licht. Op haar sterfbed was het alsof ik met haar meereisde tot de grens waar de twee werelden elkaar raken, dood en leven. Ze was zo dichtbij, alsof ze in elke cel van mijn lichaam haar licht liet schijnen.

Daarna voelde ik een lange tijd helemaal niets meer, alsof er een zware deksel op me zat. Ik was zo dof en moe.

En toen kwamen de herinneringen. Herinneringen aan haar donkere kanten. Ik was weer een kind dat haar moeder alles verweet wat ze had nagelaten mij te geven. Haar afwijzing die dwars door mijn ziel sneed.

Daarna kwamen de tranen. Doorvoelen waar ik me zo voor had afgesloten. Diep verdriet kwam los. Eindelijk stroomde het weer. De liefde kwam weer bloot te liggen: ik kon haar weer zien voor wie zij was. De vrouw die zoveel meer was dan mijn moeder. De vrouw die net als ik haar struggles had en met haar eigen pijn had te dealen. De vrouw van wie ik zoveel houd.

Vergeving hoort ook bij het rouwproces. Ver-geven, haar teruggeven aan zichzelf. En daarmee mezelf teruggeven aan mezelf. Geen verlengstuk zijn van wat de ander mij zou moeten geven: uit de afhankelijkheid naar verantwoordelijkheid voor mijn eigen geluk. Vrijheid.

Ze is nog maar drie maanden geleden overleden, en de reis van rouw is natuurlijk nog niet klaar. Maar ik ben dankbaar dat ik haar nu kan eren, zonder over iets heen te stappen. In memoriam, mijn prachtige, krachtige, stralende moeder.